Retencja to proces stabilizacji i utrwalenia efektów po zakończonym leczeniu ortodontycznym. To bardzo ważny etap, którego nie wolno pomijać, gdyż grozi to powrotem do wady zgryzu. Zęby z upływem czasu mogą zacząć się przesuwać i tym samym, wrócić do pierwotnego ustawienia. Dodatkowo nawyki, jakie mogły doprowadzić do powstania i pogłębiania się problemów ze zgryzem również działają na niekorzyść. Tylko retencja pozwala skutecznie i trwale utrzymać rezultaty leczenia.
Rodzaje aparatów retencyjnych – czym się charakteryzują?
W celu utrzymania zębów w prawidłowym położeniu stosuje się stałe i ruchome aparaty retencyjne. Jakie i jak długo należy je nosić – o tym decyduje lekarz na podstawie wielkości wady czy wieku pacjenta. Im leczenie było dłuższe i bardziej złożone, tym większe będzie wskazanie do założenia stałego retainera. Oba rodzaje aparatów można nosić niezależnie, bądź jednocześnie. To również odbywa się na podstawie indywidualnych wskazań.
Informacja na temat konieczności noszenia stałego retainera po zakończeniu leczenia bywa trudna do przyjęcia przez niektórych, niecierpliwych pacjentów, jednak nie powinni mieć powodów do obaw. Zarówno zdejmowany, jak i stały aparat retencyjny nie jest uciążliwy i nie wpływa negatywnie na komfort życia.
Stały aparat retencyjny to cienki drut, który mocowany jest do wewnętrznej strony zębów. Może być zastosowany na całym łuku zębowym bądź na części, w której przemieszczanie się zębów może wystąpić z największym prawdopodobieństwem. Jest całkowicie niewidoczny i nie ma wpływu na codzienne funkcjonowanie. Zdarza się, że gdy istnieje duże prawdopodobieństwo powrotu do wady zgryzu, należy go nosić nawet do końca życia. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na dbanie na dokładne mycie zębów. Z uwagi na ułożenie druta w poprzek łuku zębowego, czyszczenie przestrzeni międzyzębowych jest utrudnione. Na szczęście z pomocą przychodzą specjalne, spiralnie ułożone szczoteczki oraz płyny do płukania jamy ustnej, które przeciwdziałają osadzaniu się płytki nazębnej. Oprócz codziennej higieny należy pamiętać o regularnych wizytach kontrolnych, usuwania kamienia nazębnego (skaling) i piaskowania zębów w gabinecie dentystycznym. Te czynności pomogą uchronić przed chorobami dziąseł i próchnicą.
Zdejmowany aparat retencyjny występuje najczęściej w postaci przezroczystych łuków, przypominających nakładki ortodontyczne Invisalign®. W zależności od wskazania może to być płytka termoformowalna, płytka Schwarza, płytka Hawleya lub pozycjoner. Niektóre z nich, z uwagi na swoją budowę i funkcję mogą być zaopatrzone w specjalne zaczepy.
Jak długo należy nosić retainer?
Ruchomy retainer zazwyczaj zaraz po zakończeniu leczenia powinno nosić się zarówno w ciągu dnia, jak i nocy, a następnie zakładać tylko na noc. Wskazane jest także zakładanie go nawet w późniejszym okresie, w celu kontroli i “przypomnienia” zębom o ich prawidłowym położeniu. W przypadku uczucia lekkiego oporu, warto powrócić na jakiś czas do etapu codziennego zakładania aparatu retencyjnego na noc.
To, jak długo powinna trwać retencja, zależy od kilku czynników. Wiek pacjenta oraz wielkość wady ma na to największy wpływ. U dorosłych osób często rekomenduje się, aby stały retainer był noszony dożywotnio. Nie wpływa to w żaden sposób na codzienne funkcjonowanie, za to daje 100% pewność, że zęby nie przemieszczą się i nie wrócą do stanu sprzed leczenia. Ruchome nakładki po leczeniu metodą Invisalign® w pierwszym okresie należy zakładać zarówno na dzień, jak i na noc. Następnie, na podstawie wizyt kontrolnych stomatolog ocenia, jak długo pacjent powinien ma ich używać tylko na noc. Zazwyczaj jest to okres 5 lat.
Jak dbać o higienę aparatu retencyjnego?
Podczas etapu retencji pacjent dba o higienę zębów podobnie, jak podczas leczenia ortodontycznego nakładkami Invisalign®. Należy zwrócić szczególną uwagę na czyszczenie przestrzeni międzyzębowych. Stały retainer może to nieco utrudniać, dlatego warto zaopatrzyć się w specjalne szczotki oraz płyny do płukania jamy ustnej, zapobiegające osadzaniu się płytki nazębnej. Ruchomy aparat retencyjny należy czyścić przy użyciu szczotki i pasty do zębów. Można także stosować tabletki do czyszczenia protez.
Retencja ma kluczowe znaczenie w zachowaniu efektów leczenia ortodontycznego, niezależnie od tego, czy użyto tradycyjnego, metalowego aparatu, czy nakładek Invisalign®. Mając na uwadze czas, koszty, a w końcu ulgę i radość, jakie przyniosło leczenie, nie warto pomijać i bagatelizować tego etapu. Ważne, aby od początku mieć tego świadomość i pozytywnie nastawić się do całego procesu. Dodatkową motywacją może być fakt, że leczenie ortodontyczne może być obecnie naprawdę komfortowe i pozwala osiągnąć spektakularne efekty. Dla zdrowia i pięknego uśmiechu warto uzbroić się w cierpliwość i zastosować do zaleceń lekarza.